Ikona Tryptyk, Deesis

Ikona Tryptyk, Deesis 

Motyw Deesis zaczerpnięty jest z ikonostasu, gdzie jest on najistotniejszym przedstawieniem. Deesis w j. greckim oznacza orędownictwo, modlitwę wstawienniczą, zatem scena ta stanowi unaocznienie wstawiennictwa Świętych. Najbardziej zwięzłym wariantem tego tematu są przedstawienia trójpostaciowe – trimorfiony.  

Ikona składa się z trzech kwadratowych tabliczek połączonych zawiasami. 

W centrum widnieje postać Chrystusa Pantokratora, w nimbie krzyżowym, z uniesioną prawą dłonią w geście błogosławieństwa. Otwarta Księga, jaką Jezus trzyma w lewej dłoni, nawiązuje do jego misji nauczania. Na wysokości nimbu skrót imienia IC XC. 

Po Jego prawicy – Maryja Paraklesis (Prośby) w pozie orędowniczki, w półpostaci z lekko pochyloną głową, lewą na wysokość piersi wskazując na Zbawiciela, w prawej trzyma rozwinięty zwój zawierającym tekst prośby Matki do Syna o litość i miłosierdzie dla ludzi. Na wysokości  nimbu Bogarodzicy monogram MP OY, co jest skrótem od greckich słów MHTHP OEOY – Matka Boga. 

Po lewicy Święty Jan Chrzciciel (Prodromos) Anioł Pustyni. Ostatni ze starotestamentowych proroków wieńczy dzieje dawnego Izraela, inicjując nadejście epoki Nowego Testamentu. Określany mianem „Poprzednik“– zwiastuje jako posłaniec przyjście Boga Wcielonego, Jezusa Chrystusa. Postać Świętego z anielskimi skrzydłami, w szacie z wielbłądziej sierści i himationie. Święty Jan Chrzciciel unosi w lewej ręce eucharystyczny kielich (poteiron), w którym widnieje niemalże naga, leżąca postać Chrystusa oraz rozwinięty zwój wskazujący konieczność pokuty, natomiast palcem prawej ręki wskazuje on na znajdującego się w owym kielichu Zbawiciela. Tak ikonopisi zilustrowali wypowiedź Świętego Jana Chrzciciela, odnoszącą się do Chrystusa jako Baranka Bożego (por. J 1, 29). Na wysokości nimbu Świętego monogram Święty Jan Chrzciciel.  

Na zamkniętym tryptyku trójramienny Krzyż bez postaci Jezusa, obok Niego włócznia i hizop, u jego podstawy czaszka Adama a w tle widoczne zabudowania Jerozolimy. W narożnikach symbole czterech Ewangelistów. 

Bordiura każdej z kwater dekorowana motywem roślinnym.  

Mosiądz odlew cyzelowany, inskrypcje cyrylickie. 

Ikony podróżne powstały z potrzeb wiernych dając im poczucie bezpieczeństwa dla ciała i duszy, pomagały skupić się na modlitwie, towarzyszyły pielgrzymom i podróżującym.  

Rosja, XX wiek, 

wymiary 13,2 / 34,8 cm, grubość po złożeniu 1,2 cm